De piramide van Maslow is nog steeds een populair model als het gaat om motivatie. Zoals veel populaire modellen is het vooral populair omdat het pakkend is, niet omdat het klopt. Maslow zelf schreef hier over in 1962: “My motivation theory was published 20 years ago, and in all that time nobody repeated it, or tested it, or really analyzed it or criticized it. They just used it, swallowed it whole with only the most minor modifications…”. Sinds 1962 is de wetenschappelijke kennis over motivatie enorm toegenomen en het ondersteunt Maslows model niet.
De kracht van het model van Maslow zit in dat het voor het eerst (in 1942) een meer volledige kijk op menselijke behoeften gaf. Sociale behoeften en bijvoorbeeld de behoefte aan erkenning en vertrouwen hadden nog niet echt een plek in het denken over motivatie. Veel van de behoeften die Maslow beschreef zien we ook terug in modern onderzoek. Het probleem met de theorie zit in de mechanismen die Maslow voorstelt en de volgordelijkheid.
Emotie en motivatie zijn twee nauw gerelateerde processen die ons in beweging te zetten (dit kan ook nadenken zijn) met als doel onze belangen te beschermen/realiseren. Stel ik loop met mijn zoontje van 4 bij de haven. Het jochie kan niet zwemmen en is uitermate beweeglijk. Ik heb een sterk (evolutionair) belang om mijn nageslacht veilig te houden en deze situatie triggert daarom een emotie die mij meer alert en beschermend maakt. Heb ik zijn arm stevig vast, dan is mijn controle hoog en ben ik alleen iets meer alert. Trekt hij zich plots los, dan neemt de intensiteit van de emotie toe en raak ik sterk gemotiveerd om mijn controle te herstellen en hem zo veilig te houden. De combinatie van hoe mijn belang geraakt wordt en hoeveel controle ik over de situatie heb zet mij in beweging (de woorden emotie en motivatie komen van het latijn movere, wat bewegen betekent). Wil je motivatie begrijpen, dan is het belangrijk inzicht te hebben in welke belangen hoe geraakt worden en welke invloed iemand kan uitoefenen (zie onderstaand model).
Een andere piramide...
in veiligheid worden we juist asocialer
In het model van Maslow wordt er vanuit gegaan dat behoeften opspelen wanneer meer fundamentele behoeften bevredigd worden. Maar dit is dus niet hoe motivatie werkt. Behoeften spelen op wanneer situaties belangen raken. Wanneer je alleen bent gaan sociale behoeften een rol spelen, wanneer je een lezing moet geven gaat behoefte aan erkenning/waardering een rol spelen (of wanneer er de mogelijkheid ontstaat een lezing te geven). Dit betekent niet dat de mens volledig reactief is, juist het nadenken over wat mogelijk is, kan een veelheid aan behoeften triggeren. Dromen over de toekomst kan inspirerend en motiverend zijn, maar dit is in de basis omdat het beeld dat je creëert bepaalde belangen raakt (zoals belangen rond status, erkenning of acceptatie).
Ook het idee dat sommige behoeften eerst komen, klopt niet. Wanneer onze fysieke veiligheid in geding is, vallen sociale behoeften niet weg. Integendeel, wanneer we ons onveilig voelen worden we juist socialer. Wie ooit een crisis heeft meegemaakt weet dit, iedereen praat dan opeens met elkaar alsof ze elkaar al jaren kennen. De belangrijkste garantie voor overleven van de mens is samenwerking, in gevaar zoeken we elkaar daarom sneller op (in veiligheid worden we juist asocialer). Zelfs spiritualiteit hoeft niet te wachten tot al het andere goed zit. Viktor Frankl, de beroemde psychiater en Holocaust overlever, beschreef dat politiek en filosofie de populairste gespreksonderwerpen waren in de barakken van Auschwitz.
Aan de slag
Het probleem met de piramide van Maslow is niet dat het model niet wetenschappelijk is. Het probleem is dat het niet klopt. Passen we het toe op organisatievraagstukken, dan is de kans daardoor groot dat we verkeerde analyses maken en niet werkende (of zelfs tegenwerkende) interventies bedenken. Wil je met motivatie vraagstukken aan de slag, zoek dan naar meer evidence based modellen en laat de piramide even voor wat het is.
Comentarios